در ابتدا و انتهای روز قرائت كدام سوره‌ها مستحب است؟

پاسخ :

قرآن مهم‌ترین حجّت خداوند بر بندگان و ترنّم آوای ایمان در گوش جان انسان‌هاست.انس با قرآن و تلاوت آن اثرات ثمربخش بر زندگی انسان دارد.به طوری كه در گفتار معصومین علیهم السّلام و آیات قرآن به قرائت و تلاوت بسیار توصیه شده است.«و رتّل القرآن ترتیلاً» [1] و «فاقروا ما تیسّر من القرآن» [2]

رسولخدا صلّی الله علیه و آله خطاب به ابوذر فرمود:«بر تو باد تلاوت قرآن و بسیار یاد خدا كردن،زیرا موجب بلند آوازگی تو در آسمان و نورانیت تو در زمین است.»[3] حضرت علی علیه السّلام فرمودند: «هر كس با تلاوت قرآن انس بگیرد دوری دوستان او را هراسان نكند.» [4]

استحباب سوره های مختلف در زمانهای گوناگون:

اگر چه درهای رحمت الهی همواره به سوی بندگانی كه صادقانه و مخلصانه او را می‌خوانند، باز است و همیشه می‌شود با تلاوت قرآن با خدا ارتباط برقرار كرد،امّا امامان معصوم به بعضی از زمان‌ها و اوقات عنایت بیشتری داشته‌اند.و كسب ثواب و فیض بیشتر را در آن مواقع خاص یادآوری كرده‌اند.ازجمله این اوقات میتوان به ماه مبارک رمضان،شب‌های قدر،روز عرفه،روزهای عید فطر،قربان،غدیر،شب‌های جمعه و...اشاره كرد.

همان طور كه گفته شد،تأكید معصومین علیهم السّلام انس گرفتن و همنشینی با زلال وحی است.لكن برخی از سوره‌ها برای قرائت در نمازهای واجب و نافله،برخی در اواخر شب، دسته‌ای دیگر به هنگام طلوع فجر و قسم دیگر در تمام ساعات شبانه روز توصیه شده است.
سوره‌های مناسب انتهای شب

سوره انعام: از ابن عباس روایت شده است كه هر كس سوره‌ی انعام را هر شب بخواند، روز قیامت از ایمن شدگان می‌باشد و روی آتش به چشم خود نمی‌بیند.[5]

سوره یوسف: هر كس سوره‌ یوسف را هر شب بخواند،خداوند عزوجل او را محشور فرماید، در حالی كه جمال او مانند جمال یوسف باشد و فزع روز قیامت به او اصابت نمی‌كند.[6]

سوره اسراء: شیخ صدوق از حضرت امام صادق علیه السّلام روایت نموده كه ایشان فرموده‌اند: هر كس در هر شب جمعه سوره اسراء را بخواند نمی‌میرد تا آنكه حضرت قائم  علیه السّلام  را درک نماید و از اصحاب آن حضرت باشد.[7]

سوره كهف: هر كس هر شب جمعه سوره كهف بخواند نمی‌میرد،مگر شهید و خداوند او را با شهدا مبعوث می‌فرماید.[8]

سوره فرقان: در روایت آمده است كه حضرت ابی الحسن علیه السّلام به اسحق بن عمار فرمود: قرائت سوره فرقان را رها مكن،به درستی كه هر كس هر شب این سوره را بخواند خداوند او را ابداً عذاب نمی‌فرماید و از او حساب نمی‌كشد.[9]

سوره لقمان: شیخ صدوق از امام باقر علیه السّلام روایت نموده:هر كس سوره لقمان را هر شب بخواند خداوند ملائكه‌ای را موكل می‌فرماید تا او را در آن شب از ابلیس و لشكریانش حفظ نماید تا آنكه صبح نماید.[10]

سوره سجده:حسین بن ابی العلاء،ازحضرت امام صادق علیهالسّلام روایت نموده كه فرموده‌اند: هر كس در هر شب جمعه سوره سجده بخواند،خداوند كتاب او را به دست راستش میدهد و او را از آنچه در آن بوده محاسبه نمی‌فرماید.[11]

سوره ذاریات: داوود بن فرقد از مولایمان امام صادق علیه السّلام روایت نموده كسی كه سوره ذاریات را در شب بخواند خداوند معیشت او را اصلاح كند و روزی واسع بر او آورده و نور برای او در قبرش قرار دهد.[12]

سوره حجرات: حسین بن ابی العلاء از امام صادق علیه السّلام روایت نموده كه فرموده‌اند: كسی كه سوره حجرات در هر شب بخواند از زوار حضرت محمد صلّی الله علیه و آله می‌باشد. [13]

سوره واقعه : از زید شحّام روایت شده است كه امام باقر علیه السّلام فرمود:هر كس در هر شب پیش از خواب سوره واقعه را قرائت كند محشور میشود در حالی كه چهره‌اش چون ماه شب چهارده تابان باشد.[14]

سوره مؤمن: از ابی الصّباح كنانی روایت شده است: امام باقر علیه السّلام فرمود: هر كس در هر شب سوره مؤمن را قرائت كند،خداوند گناهان گذشته‌ی او را و آنچه در جوانی مرتكب شده و آنچه در پیری همه را بیامرزد،و كلمه تقوی و خداترسی را ملازم و همدم او گرداند،و آخرتش را بهتر از دنیایش قرار دهد.[15]

سوره‌های مناسب ابتدای روز

توحید: از حضرت علی علیه السّلام روایت شده است كسی كه در عقب نماز صبح یازده مرتبه سوره قل هو الله احد بخواند،در آن روز گناهی او را اصابت نمی‌كند.اگر چه شیطان (برای اجبار نمودن او به گناه) خود را خوار نماید.[16]

علق:سلیمان بن خالد از امام صادق علیه السّلام روایت نموده كسی كه در روز «اقرا باسم ربک» بخواند و سپس در آن روز از دنیا برود شهید از دنیا می‌رود.[17]

انسان : عمرو بن جبیر عزرمی از پدرش از امام باقر علیه السّلام روایت نموده كه فرمودند:هر كس سوره «هل اتی علی الانسان» را در هر صبح پنجشنبه بخواند خداوند او را از حور العین تزویج می‌كند.[18]

حشر : از حضرت رسول صلّی الله علیه و آله روایت شده است كه فرمودند:هر كس هنگام صبح سه مرتبه بگوید «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» و سه آیه آخر سوره حشر را بخواند خداوند هفتاد هزار ملک را موكل می‌فرماید،برای او دعا نمایند.[19]

یس : از حضرت امام صادق علیه السّلام روایت است كه فرمود:به درستی برای هر چیزی قلبی می‌باشد و قلب قرآن «یس» است.پس كسی كه در هنگام روز(اول روز) سوره یس را بخواند،در آن روز از محفوظین و مرزوقین خواهد بود.[20]

-------------------------------------------------------------------------------

پی نوشت ها:

[1].مزمل/4

[2].مزمل/20

[3].صدوق،خصال،تصحیح علی اكبر غفاری،نشر جامعه مدرسین،چاپ اول،ج 2،ص 525،ح 13

[4].عبدالواحد بن محمد،تمیمی آمدی،تصنیف غرر الحكم و درر الكلم،محقق مصطفی درایتی،قم،مكتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول،بی‌تا، ص 112

[5].ثواب الاعمال،ترجمه علی اكبر غفاری،نشر صدوق،چاپ هفتم، 1363،ص 236

[6].همان،ص 238

[7].همان،ص 240

[8].همان،ص 241

[9].همان،ص 245

[10].همان،ص246

[11].همان،ص 247

[12].همان، ص 260

[13].همان،ص 259

[14].همان،ص 263

[15].همان،ص 254

[16].همان،ص 287

[17].همان،ص 278

[18].همان،ص 272

[19].همان،ص 265

[20].همان،ص 249

اندیشه قم